De mensen die aan de inpoldering werkten werden ondergebracht in kampen. Ook bij Espel werd een barakkenkamp gebouwd. Een kantine met daaromheen houten barakken, die geschikt waren om gezinnen te herbergen.

In 1956 werd met de bouw van het dorp Espel begonnen. De Bredehof en Keggehof waren de eerste straten.

En toen dat klaar was, werden er natuurlijk ansichtkaarten gemaakt...

Tegelijk met het dorp kwamen ook de eerste boeren gezinnen en de gezinnen van hun medewerkers naar Espel. Ze gingen aan de buitenwegen wonen. De meeste agrarische bedrijven rond Espel zijn in 1955 en 1956 uitgegeven.

Er kwamen jonge gezinnen naar ons dorp uit het hele land. Een school werd ingericht in het kamp. De kerkdiensten, gezellige avonden, vrouwenvereniging, consultatiebureau en andere activiteiten werden in de kantine georganiseerd.

Er ontstond een hechte gemeenschap. Ieder had dezelfde problemen. Huis, tuin en bedrijf moesten ingericht worden in de kale vlakte met weinig voorzieningen. In het net in aanbouw zijnde dorp werd al veel georganiseerd.

In die tijd kwamen veel vertegenwoordigers langs de deur om verschillende zaken te verkopen. In het dorp was na 1956 al snel een kruidenier, Van der Lee en zijn vrouw hadden de kamer van een woning aan de Bredehof ingericht als winkel. Pas later was hun winkelpand klaar aan de Keggehof. Kapper Kragt was zijn zaak al begonnen in het kamp.

Later betrok kapper Kragt het pand waar nu knipboetiek Tjitske is gevestigd. Mevrouw Kragt volgde cursussen en werd dameskapper. Heel vooruitstrevend voor die tijd.

De familie Seesing begon als manufacturier. Zij verkochten knopen, garen, gordijnen, vloerbedekking en kleding eerst vanuit hun huis. Zij vestigden zich ook later aan de Keggehof.

Mulder was onze eerste fietsenmaker. Hij woonde op de hoek Bredehof-Keggehof. Mulder was naast fietsenmaker ook eigenaar van het taxibedrijf en had een benzinepomp. Op de hoek Westerrand-Bredehof vestigde de familie de Jong zich met een schildersbedrijf. Mevrouw de Jong verkocht verf en behang aan huis en schilder de Jong ging de boer op om glas te zetten, te schilderen en behangen. De familie Tubben vestigde zich aan de Vaartweg, werd dorpssmid met hoefbekappen en een winkel in huishoudelijke artikelen. De familie Jansen runde café de Ducdalf en slagerij Bremer deed goede zaken. Enkele jaren na 1956 was er al veel te koop in ons dorp. Iedereen kon de dagelijkse boodschappen in het dorp doen. De bewoners waren grotendeels aangewezen op vervoer per fiets.

De tijd liep door en na verloop van tijd waren daar dan ook de eerste overnames. De families Seesing en van der Lee stopten ermee, evenals vele anderen. Aan de Keggehof startte de familie Maas met hun rijwielhandel annex dorpssupermarkt (waar nu Attent van Slooten is gevestigd).

Er werden oorspronkelijk drie scholen gebouwd: een Openbare school, een Rooms Katholieke school en een Christelijke school. Een kleuterschool begon in 1958 met één lokaal in het gebouw van de openbare school aan het einde van de Westerrand, waar toen nog geen huizen stonden. Later kwam er een Katholieke kleuterschool in de koffiezaal van de Katholieke kerk. De Katholieke kerk is in 1960 gebouwd. De eerste steen werd gelegd door deken Scholten.

Una Sancta liet nog even op zich wachten, want de dominees die hier beroepen waren, de Nederlands Hervormde Ds. van der Linden en gereformeerde Ds. Oosterhoff wilden graag één gebouw voor de Nederlands Hervormde Gemeente en de Gereformeerde gemeente. Dit lukte als tweede van Nederland, Hoogvliet was als enige voorgegaan. Toen eindelijk in 1962 de bouw zo ver was mochten Mardi de Graaf en Heleen van Dorsser de eerste steen leggen. Mardi werd uitgekozen door de Gereformeerde gemeente en Heleen was Nederlands Hervormd. Zij waren beide lagere school leerlingen.

In het kamp kwam wekelijks een groep vrouwen bij elkaar. Het breiwerk namen ze mee, want je kon toch niet zo maar een avond met je handen stil zitten. Ze legden per avond een dubbeltje in om de onkosten te drukken. Deze vrouwen sloten zich in november 1951 aan bij de landelijke organisatie Nederlandse Bond van Plattelandsvrouwen. Er kwamen regelmatig sprekers naar het kamp om een lezing te geven over een onderwerp. In die jaren had nog lang niet iedereen een rijbewijs en auto, zodat de sprekers meestal een nacht overbleven bij één van de bestuursleden. Later splitsten de vrouwen zich op in vier verenigingen. Om weer vele jaren later samen avonden te organiseren.

Er werden sportvelden aangelegd ten zuiden van het dorp. Voetbalvelden eerst, later een ijsbaan, tennisbanen en een Jeu de Boule baan. In eerste instantie was de gymnastiekzaal bij kerkcentrum Una Sancta, totdat deze volgens landelijke normen niet meer aan de eisen van de tijd voldeed. Toen kwam er een nieuwe sportzaal tegenover Basisschool De Ark. Dit is een Oecumenische school ontstaan in 1975 na een fusie van RK school en de Christelijke lagere school. De Openbare school (De Kaghe) moest in 2001 opgeheven worden wegens te weinig leerlingen. Deze leerlingen vonden hun nieuwe plek veelal bij de oecumenische school De Ark.

De voetbalvereniging, ijsclub, tennisvereniging werden opgericht en zijn nog steeds actief. Ook was er een touwtrekverenging die goed aan de weg timmerde.

Toen Piet en Hennie de Raat café restaurant De Ducdalf gingen runnen werden er veel andere verenigingen opgericht zoals de toneelvereniging, de kaartclub, de carnavalsvereniging met dansmariekes. Er werden Rik avonden georganiseerd en op donderdagavond een Soos, voor mannen. Daar was het gezellig en menig maal kon men de mannen zwalkend in de kleine uurtjes naar huis zien gaan. Ook de volkstuinvereniging had hier haar gezellige vergaderingen. De Visclub organiseerde menig maal een reisje om op de Noordzee te vissen. Later werd mede door initiatief van Piet de Raat en toenmalig voorzitter van Dorpsbelang Espel Cees Huijbrechts een bowling centrum opgericht in de voormalige Christelijke Lagere School aan de Keggehof. De bowlingvereniging Espelo, die daarna ontstond is ook een actieve club die veel leuke evenementen organiseert en een zomer- en wintercompetitie heeft voor senioren en jeugd.

Espel was en is een bloeiend dorp met nu ruim 1400 inwoners.